Akut Lösemi

Vücut sistemini çok hızlı bir şekilde ele geçiren akut lösemi, her yaş grubunun kapısını çalabilen oldukça ciddi bir lösemi türüdür. Buna rağmen diğer kan kanseri çeşitleri’ne göre akut löseminin görülme oranı %20’yi geçmemektedir. Yaş ilerledikçe akut lösemi yaşanma ihtimali gitgide yükselir. Bununla birlikte en çok çocuklarda akut lösemiye rastlanmıştır.

Akut lösemi hızlı ilerleyiş gösteren bir lösemi çeşidi olduğundan belirtiler de çok belirgin ve şiddetli hissedilir. Basit bir kan testi ile kolayca tespit edilebilir; çünkü kan değerlerini bariz bir şekilde altüst eder. Bu yüzden bulgular da en az belirtiler kadar net olur.

Kemik iliğindeki kan hücrelerinin üretimini üstlenen kök hücreler (canlıların yenilenme özelliği olan temel hücreleri) herhangi bir negatif etkiyle kanserleşip, kemik iliğinde önüne geçilemeyen bir hızda üreyip sonrasında ise tüm vücudu sarar. Hızlı ilerlemesinin en büyük sebebi de budur; çünkü canlılık özelliğinin temeline kadar uzanır. Bu yüzden yeni oluşacak olan tüm hücreler hatalı olur. Yani bir nevi vücut kendi kendine savaş açar.

Bağışıklığın temel taşlarından olan lökositlerin (beyaz kan hücrelerinin) akut lösemi sebebi ile üretilemiyor olması, hastanın ağır enfeksiyonlarla dolu bir süreç yaşamasına yol açar. Akut lösemi aynı zamanda trombosit üretiminin de önüne geçer. Trombositler  kan hücrelerinden birisi olup, vücut sisteminin bariyerlik görevini üstlenir. Yani ciltte, dokularda ya da organlarda bir yaralanma (kesik, ezik, incelme, tahribat) geliştiğinde trombositler o sorunlu bölgeye giderek, o bölgede kanı pıhtılaştırır ve yarayı kapatır. Eğer damarlarda kan basıncından dolayı bir incelme gelişmişse, o damar yüzeyinde birikim yaparak yüzeyi yeterli ölçüde kalınlaştırır.

Mide bağırsak gibi organlarda oluşabilecek olan ülserlerin ve kanamaların da önüne trombosit geçer. Akut lösemi durumu bu önemli kan hücrelerinin üretimine engel olduğunda ise bu bariyer sistemi bozulur ve çeşitli iç ya da dış kanamalar gelişebilir. Bu kanamaları durdurabilmek de zordur. Bu yüzden basit bir kanama bile hayati tehlikeye sebep olabilir. (Mide kanaması, beyin kanaması, cilt altında gelişen kanamalar bu duruma örnek olarak verilebilir.)

Kan hücrelerinin üretimine engel olan akut löseminin sebep olabileceği diğer en önemli durum ise “kansızlık” yani “anemi” durumudur. Kansızlığın kendine özgü olan belirtileri çabuk fark edilir. Kansızlık durumu vücuttaki her organa zarar verebilme özelliğindedir. Hangi organda daha büyük zarara sebep olursa akut lösemi belirtileri ilk önce o organdaki şikâyetlerle yankı bulacaktır. Akut lösemi tanısı konulan hastaların en acil şekilde bir Onkoloji merkezine başvurarak akut lösemi tedavisi alması gerekir.

Akut lösemi alt tipleri iki ana grupta incelenir:

Kemik iliğinde üretilen lökositlerden (beyaz kan hücrelerinden) olan granülosit ve monositlern henüz olgunlaşmamış haline blast adı verilir. Bu işlev görmeyen genç hücreler aşama aşama olgunlaşır ve bağışıklığa katkı sağlar. Ancak bazı durumlarda bu genç hücreler olgunlaşamaz ve çok kontrolsüz bir şekilde üreyip kanda birikim yapar. Bu da akut miyeloid lösemiyi oluşturur. Daha detaylı bilgi için Akut miyeloid lösemi konulu yazıya bakabilirsiniz.

Kemik iliğinde üretilen lökositlerden (beyaz kan hücrelerinden) olan lenfositlerin, henüz olgunlaşmamış olan haline lenfoblast denir. Bu lenfoblastların olgunlaşamaması ve bu olgunlaşmamış hücrelerin kontrolsüz bir şekilde çoğalıp kana geçmesi ise kan değerlerini bozarak akut lenfoblastik lösemiyi oluşturur. Daha detaylı bilgi için Akut lenfoblastik lösemi konulu yazıya bakabilirsiniz.