Başlıklar
Akut lenfoblastik lösemi nedir ?
Lösemi kısaca “kan kanseri” anlamına gelen ve ölümcül olabilen ciddi bir hastalıktır. Kötü huylu bir kanser türüdür. Kemik iliğinden anormal kan hücrelerinin üremesi ve bu kan hücrelerinin tüm doku ve organlara yayılması durumunu ifade eder. Lösemi ani ya da sinsi ilerleyebilir. Akut lenfoblastik lösemi (ALL) ise hızlı ilerleyen bir lösemi çeşididir. Acil tedavi şarttır. Kendi kendisine geçmez ve zaman ilerledikçe hayati risk doğurur.
Lökositler kemik iliğinden üretilen bir kan hücresidir. Bu kan hücrelerine “beyaz kan” ya da “akyuvar” da denilebilir. Kemik iliğinde bu kan hücreleri “lenfoblast” isimli genç ve işlevsiz hücrelerin gelişip olgunlaşması ile meydana gelir. Lenfoblastlar olgunlaşıp lökositlere dönüştükleri zaman işlevselliklerini elde edebilir ve vücutta etkinlik gösterebilirler; ancak bazı sebeplerle bu genç hücreler (lenfoblastlar) olgunlaşamazlar ve bu halleri ile kontrolsüz bir şekilde çoğalıp birikim yaparlar. Bu işlevsiz hücreler tüm dokulara ve organlara damar yolu ile yayılır.
Normalde lökositler vücudun bağışıklık sisteminin en önemli elemanı olarak vücutta etkinliğini sürdürür; ancak bu hücreler lenfoblast aşamasında kaldıklarında hiçbir işe yaramazlar. Bu yüzden vücut sistemi her türlü mikroorganizmaya ve enfeksiyona açık hale gelir. Bütün bu mevzular kemik iliğinin kökenine indiği için, durumun işin içinden çıkılmaz hale gelmesi çok da uzun sürmez.
Çocukluk döneminde akut lenfoblastik lösemi görülme oranı oldukça yüksektir. Lösemili çocukların %80’ini ALL oluşturur. (3-7 yaş arası) Erişkinlerde ise bu oran %20’lerde seyretmektedir.
ALL ile birlikte artık genç hücre sınıfında olan lenfoblastların olgunlaşıp farklılaşma özellikleri kaybolmuş durumdadır. Çok hızlı bir şekilde çoğalıp sağlıklı lökositlerin yerini almaya başlarlar. Lökositlerle birlikte eritrosit ve trombositlerin de üretimi ve işlevi olumsuz etkilenir. (Eritrosit; vücutta besin-atık, oksijen-karbondioksit alışverişini sağlayan kırmızı kan hücreleridir. Trombositler ise doku hasarlarının onarılmasını, kanın gerekli ölçüde pıhtılaşmasını sağlayan, “kan pulcuğu” adı da verilen önemli bir kan hücresidir.
ALL hastalarının tam kan sayımlarında lökosit, eritrosit ve trombosit oranlarının ne kadar anormal seviyelerde seyrettiği rahatlıkla görülebilir.
Akut lenfoblastik lösemi nedenleri
Lösemiyi belli bir sebebe bağlayabilmek pek mümkün değildir. Bazen geçerli hiçbir sebep olmadığı halde lösemi hastalığını yaşayan insanlar olabilmektedir. Bununla birlikte olumsuz etkenlere maruz kalmanın lösemiye yatkın bünyeleri daha hızlı bir şekilde bu hastalıkla yüzleştirdiği de görülmüştür.
Akut lenfoblastik lösemi hastalığı sebebi olabilecek bazı olumsuz etkenler şunlardır:
- Uzun süre radyasyona maruz kalmak (Örneğin radyoterapi almak gibi)
- Vücuttaki toksin seviyesini arttırıcı şeyler tüketmek (Örneğin iyi yıkanmamış sebzeler, katkı maddeli ürünler, içinde çeşitli kimyasal bileşenler barındıran içecekler, aşırı şeker tüketimi vs.)
- Kimyasal maddelere maruz kalmak (Bunları çok solumak, içmek, yemek gibi durumlardır. Örneğin bilmeden hipo içmek gibi…)
- Kemoterapi almak (Kanser ilaçlarının kan hücrelerini tahrip edebildiği görülmüştür.)
- Mevcut kromozomal anormalliklerin olması (Örneğin Down sendromlu olmak, lösemili bir kardeşe sahip olmak lösemi açısından riskli durumlardır.)
- Bir önceki yazımızda Kronik lenfositer lösemi tedavisi ne olduğu ile ilgili bahsetmiştik. Okumak için Kronik lenfositer lösemi tedavisi yazısını okuyabilirsiniz.
- Bir sonraki yazımızda ise, akut lenfoblastik lösemi belirtileri konusunu ele aldık. Okumak için Akut lenfoblastik lösemi belirtileri yazısını okuyabilirsiniz.