Başlıklar
Kronik lenfositer lösemi tedavisi
Doktor tedaviyi hastanın durumuna göre özel olarak planlar:
- Hastanın bünyesi
- Yaşı
- Cinsiyeti
- Löseminin evresi
- Bağışıklık seviyesi
- Güncel tedavilerin kriterlerine uygunluğu göz önünde bulundurularak bu tedavi planlaması yapılmaktadır.
Doktor tedaviyi planlarken hastanın her durumunu göz önünde bulundurmak zorundadır. Örneğin henüz anne olmamış olan bir kadın hastanın, annelik arzularını göz önünde bulundurmak etik bir yaklaşım olur. Eğer mümkün olabiliyorsa anneliğe etki etmeyecek bir tedavi yöntemi planlanır; ancak eğer bunun başka bir yolu yoksa hasta bu konuda bilgilendirilecek ve diğer tedavi yöntemleri konusunda rızası alınacaktır.
Tedaviye başlanmadan önce bu tedavinin yan etkileri hakkında da hasta bilgilendirilmelidir. Hasta da yaşadığı yan etkiler konusunda doktora bilgi vermelidir. Eğer ters giden bir şeyler varsa ve beklenmeyen etkiler söz konusu olmuşsa doktor tedavi planını değiştirebilir ve hastanın yaşam kalitesini mümkün olduğunca koruyan doğru tedavi planını oluşturabilir.
KLL tedavisinde kullanılan başlıca yöntemler
İlaç tedavisi
Kemoterapi ve monoklonal antikor tedavisi KLL ilaç tedavileri arasındadır. Kemoterapi; kanser hücrelerini bertaraf etmek için kullanılan ilaç gruplarına verilen genel bir isimdir. Monoklonal antikorlar ise; kanser hücrelerinin yüzeyinde bulunan reseptörlere bağlanıp o hücreleri inhibe etme özelliği olan, sadece hedef kanser hücrelerine yönelik üretilen ilaçlardır. Özellikle son yıllarda bu özel ilaçlar üzerinde ciddi çalışmalar yürütülmektedir ve kanser tedavisine dahil edilmektedir.
Kanser ilaçlarının bir kısmı oral yol ile (ağızdan) verilirken, bazı ağır vakalarda damar yolu ile verilebilmektedir. Kemoterapi seansları, tetkik sonuçlarına göre doktorlar tarafından belirlenir. Seans sıklığı ve kullanılan ilaçların dozu hastaya özeldir.
Kullanılan bazı kemoterapi ajanları şunlardır:
- Siklofosfamid
- Vinkristin
- Klorambusil
- İbrutinib
- İdelalisib
- Predinizon
- Doxorubisin
Kök hücre tedavisi
Kök hücre “kendi kendini yenileme özelliği bulunan ve başkalaşma geçirmemiş olan ana kaynak hücre” anlamına gelir. Yeni üretilen hücreler kök hücrelerden kaynak alır. Hatalı kan hücresi üreten lösemili kemik iliğinin kemikten çıkartılıp yerine sağlıklı kan hücresi üreten kemik iliğinin konması işlemi “kök hücre nakli” olarak tanımlanır.
Aktarılacak kemik iliği dokusunun, hastanın kendi öz dokusu ile uyumlu olması gerekir. Doku uyumu en çok kardeşler arasında olur, bu yüzden kemik iliği nakli için öncelikle kardeşlere, daha sonra da yakın akrabalara test uygulanır. Yapılan testler sonucunda HLA doku grubu uygun olan bir donör (hastaya kök hücrelerini veren kişi) bulunursa, kemik iliği nakli ancak bu şekilde uygulanabilir. KLL hastalarının bu tedavi yönteminden yararlanabilmesinin diğer en önemli şartları şunlardır:
- Löseminin hızlı ilerleyen türde olması
- Hastaların 55 yaş altında olması
Kemoterapi ve kök hücre nakline ek olarak bağışıklığı destekleyip, belirtileri ya da tedavi araçlarının yan etkilerini gidermeye yarayan destek tedaviler de uygulanabilir. Bu destek tedavilerin vesilesi ile:
- Kan sayımlarının daha hızlı düzene girmesi sağlanır.
- Ağır seyreden KLL durumlarında daha yüksek doz kemoterapi uygulamaları yapılabilmesine olanak sağlanır.
- Bakteriyel enfeksiyonların önüne geçilir. (Antibiyotik ve antifungal ajanlar ile…)
- Aşırı eritrosit (kırmızı kan hücresi) ve trombosit (kan pulcuğu) düşüklüğü yaşayanlara bu kan hücrelerinin transfer edilmesi sağlanabilir.
Lösemi hastalarının bağışıklığı çok düşük olduğundan dolayı bu hastaların akciğer enfeksiyonu ya da grip gibi ağır viral (virüs sebepli) hastalıklara yakalanması ölümcül sonuçlar doğurabilir. Bu yüzden önlem amaçlı bu hastaların her yıl grip aşısı ve her 5 seneye bir ise akciğer enfeksiyonlarına karşı pnömokok aşısı muhakkak yapılmalıdır.
Destek tedaviler hastanın genel sağlık durumuna göre 20 ya da 30 güne bir uygulanabilir. Tedavi yan etkileri kişinin bünyesine ve hastalığın aşamasına göre çok uzun ya da kısa sürebilir; ancak ilaçların sonlandırılması ile bu yan etkilerin geçeceği de bilinmelidir.
KLL tedavisinin olası yan etkileri şunlardır:
- Saç dökülmesi
- Anemi (kansızlık)
- Geçmeyen enfeksiyonlar
- İştahsızlık, bulantı, kusma
- Halsizlik, yorgunluk
KLL devam ederken bu löseminin başka kan kanseri çeşitlerine (örneğin akut lösemi‘ye) dönüşebilme ihtimali de vardır. Lenf şişmesi, ateş, iştahsızlık ve kilo kaybının boyutları hastadan hastaya değişir.
- Bir önceki yazımızda kronik lenfositer lösemi evreleri ne olduğu ile ilgili bahsetmiştik. Okumak için kronik lenfositer lösemi evreleri yazısını okuyabilirsiniz.
- Bir sonraki yazımızda ise, akut lenfoblastik lösemi konusundan bahsettik. Okumak için Akut lenfoblastik lösemi nedir yazısını okuyabilirsiniz.