Car-t hücre tedavisi

Kemik iliği ya da kemik iliğini etki alına alan merkezi sinir sistemlerinde gelişen kanserleşmeler neticesinde lösemi denilen zorlu hastalık meydana gelmektedir. Lösemi bir kan hastalığıdır bu yüzden “kan kanseri” olarak da ifade edilir. Günümüzde pek çok lösemi tedavisi yöntemi geliştirilmiştir, ancak bütün bu imkânlara rağmen tedaviye cevap veremeyen hastalar da olabilmektedir.

Bu gruptaki hastalar için bilim dünyası pek çok yöntem üzerinde çalışma yürütür. Car-t hücre tedavisi de bu yürütülen çalışmaların meyvelerinden birisidir ve şimdilerde en güncel tedavi yöntemidir. 2018 yılı Ağustos ayında Avrupa’da onaylanmıştır. Hedefe yönelik tedavilerin bir parçası olmaya adaydır.

Henüz başlangıç aşamasında olmakla birlikte bu tedavinin işleyiş mekanizması göz önünde bulundurulduğunda oldukça umut veren ve gelecek vaat eden bir tedavi yöntemi olduğu söylenebilir. Ancak yöntem çok yeni olduğundan bu yöntemin etkileri henüz etraflıca belirlenebilmiş değildir. Beklenmedik yan etkilerin görülmesi muhtemeldir. Ayrıca da ekonomik açıdan aileleri sarsabilir. Bu yüzden yeterli veri elde edilene kadar diğer tedavi yöntemlerine yanıt vermeyen umutsuz hastalar üzerinde uygulanması tercih edilir.

Car-t hücre tedavisi; lökositlerin (beyaz kan hücrelerinin) alt tiplerinden birisi olan lenfosit‘lerin, tümör hücrelerini tanıyacak hale gelmesi esasına dayanan bir tedavidir. Burada T-lenfositler aktif rol oynar. T-lenfositler, lenfositlerin alt kümesidir. Burada kısaca ifade edilen T, timüsten gelmektedir. Timüs bir içsalgıbezi organıdır ve lenfositler son olgunlaşma dönemini bu organda geçirirler. Bu organ göğüs kemiğinin arka kısmında bulunur.

T-Lenfositler bağışıklığın en önemli parçalarından birisi olup, vücudun adeta savaşçılarıdır. Vücuda giren çıkan her türlü mikroorganizmayı denetler, gerekirse onlarla savaşır ve etkisiz hale getirerek vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. Ancak kemik iliğinde bir mutasyon ya da bir aksaklık sonucu kanserleşme geliştiğinde bu kan hücreleri görevini yapamaz hale gelir ve vücut mikroorganizmalara karşı savunmasız kalır.

Vücut tükenme noktasına geldiğinde ve standart tedaviler işe yaramadığında car-t hücre tedavisi kullanılarak, vücuttaki kanserleşmeden kendisini kurtarmış olan t-lenfositler dışarıya çıkartılır ve çıkartılan bu lenfositler vücudun içindeki kanserli kan hücreleri hakkında adeta bilinçlendirilir. Bilinçlenen lenfositler tekrar vücuda döndüğünde bu kanserleşmiş kan hücrelerine can havli ile saldırıp öldürerek bir an evvel vücuttan uzaklaştırmaya çalışır. Bu tür hücre yönetme çalışmalarına “genetik manipülasyon” denmektedir.