Eritrosit nedir?

Kırmızı kan hücresi olan eritrosit; vücudun oksijen ve karbondioksit alışverişini sağlayan bir kan hücresidir. Kemik iliğinden üretilmektedir. Kandaki yoğunluğu diğer kan hücrelerinden çok daha fazladır. Kan testinde eritrositler RBC (Redd Blood Cell) olarak ifade edilmektedir. Ayrıca “alyuvar” ifadesi de yaygın kullanılır.

Eritrositler “hemoglobin” adı verilen demir içerikli bir proteinden oluşur. Bu proteinler eritrositlerin kuru ağırlığının yaklaşık %90’ını oluşturur. Demir elementi ise hemoglobine kırmızı renk verir. Bu yüzden eritrositler kırmızı renkte olur. Eritrositlerin kanda oranları çok fazla olduğundan dolayı da kanımız kırmızı renkte görülür.

Nefes aldığımızda eritrositler akciğerlerimize yönelir ve oradan oksijeni bağlayarak tüm doku ve organlardaki hücrelere bu oksijeni taşır. Hücreler bu oksijeni kullandıktan sonra karbondioksit açığa çıkarır. Eritrositler bu karbondioksitleri alarak yeniden akciğerlere taşırlar. Nefes verme aşamasında ise vücut karbondioksitlerden kurtulmuş olur. Bu uzun uzun anlatılan oksijen-karbondioksit alışverişi, sadece bir nefes alıp vermek kadar kısa sürer.

Kemik iliğinden eritrositlerin üretilmesi işlemine “eritropoiesis” adı verilmektedir. Eritrosit üretim mekanizması “eritropoietin” isimli hormon ile uyarılır. Bu hormon vücudumuzdaki iç salgı bezlerinden üretilir. Eğer bu salgı bezlerinde ya da beyinde bir sorun gelişirse eritrosit oranlarında anormallikler görülebilir. Kemik iliğinde gelişen problemler ya da bu üretim için gerekli olan B6-B12 gibi vitaminlerin ya da demir maddesinin yetersiz olması da eritrosit üretim mekanizmasını olumsuz etkiler.

Her saniye kemik iliğinden 2,5 milyon kadar yeni eritrosit üretilmektedir. Eritrositler ilk üretildiklerinde (yani genç hücre halindeyken) hücre çekirdeği bulundurur; ancak bu kan hücreleri olgunlaştıkça çekirdeğini kaybeder. Olgunlaşma 1 hafta içinde gerçekleşmektedir.

Çekirdeği kaybetmek eritrositlerin daha esnek olabilmesini sağlar. Böylelikle vücudun her bölgesinden zarar görmeden ya da zarar vermeden geçebilirler. Ancak bu kan hücrelerinin çekirdeksiz olması, yaşam sürelerinin kısalmasına sebep olur. (Yaşam süreleri yaklaşık 130 gündür.) Ömrünü dolduran eritrositler dalakta parçalanırlar. Parçalanan eritrositlerden demir açığa çıkar ve bu demir elementleri yeni eritrosit üretimleri için kullanılır.

Tam kan sayımı testlerinde eritrositler RBC olarak ifade edilmektedir. RBC “Redd Blood Cell” söyleminin kısaltılmışıdır ve “Kırmızı Kan Hücresi” anlamına gelir. Eritrositlerin normal standardı hastaneden hastaneye değişiklik gösterebilmektedir. Ancak bu farklar cüzi miktarlardadır. Normal aralıklar aynı zamanda yaşa, cinsiyete ve kişinin durumuna göre de (örneğin gebelik durumu) değişiklik göstermektedir.

Normal eritrosit değerleri şu şekilde açıklanabilir:

Gebe kadınlarda ise eritrosit aralığı normal sağlıklı bir yetişkinin normal aralığından biraz daha düşük seyretmektedir.